Polski przemysł znalazł się w punkcie krytycznym. Rosnące koszty energii, presja globalnej konkurencji i wymogi redukcji emisji zderzają się z brakiem krajowej strategii transformacji tego sektora. Dlatego około 30 organizacji przemysłowych przekazało Ministrowi Finansów i Gospodarki Andrzejowi Domańskiemu wspólny apel.

„Pakt dla polskiego przemysłu” zawiera postulaty systemowego wsparcia działań na rzecz rozwoju nowoczesnej, konkurencyjnej i niskoemisyjnej gospodarki. Pakt łączy interesy branż energochłonnych i sektora czystych technologii. Wspólnym priorytetem jest stworzenie jasnej strategii transformacji przemysłowej połączonej z realnym finansowaniem inwestycji na rzecz dekarbonizacji.

Pakt jest odpowiedzią na bierność państwa wobec kluczowych wyzwań, przed którymi stoi transformująca się polska gospodarka. Polska – jako kraj o silnych tradycjach przemysłowych oraz jedna z największych gospodarek w UE – nadal nie ma kompleksowej strategii przemysłowej. Taka strategia powinna powstać i uwzględniać odpowiedź na problem wysokich cen energii elektrycznej. Bez niej firmy nie mają stabilnych warunków do podejmowania długoterminowych decyzji inwestycyjnych. W efekcie Polska traci konkurencyjność na europejskich i globalnych rynkach – komentuje Jakub Safjański, dyrektor Departamentu Energii i GOZ w Konfederacji Lewiatan.

To nie pierwsze tego typu wezwanie. W lutym 2024 r. europejskie firmy zjednoczyły się wokół Deklaracji Antwerpskiej, domagając się od Unii Europejskiej zdecydowanych kroków wobec rosnącej globalnej konkurencji i potrzeby utrzymania ambicji klimatycznych. W odpowiedzi Komisja Europejska przedstawiła Pakt dla czystego przemysłu (Clean Industrial Deal) – strategię wsparcia reindustrializacji Europy poprzez tańszą energię, zwiększenie finansowania transformacji oraz stworzenie popytu na europejskie czyste technologie. Trwają prace nad następnymi pakietami legislacyjnymi dla poszczególnych sektorów - kolejne z nich zobaczymy już 10 grudnia.

Unijne instrumenty mogą poprawić konkurencyjność europejskiego przemysłu. To unikalna szansa także na modernizację polskiej gospodarki. Do jej wykorzystania niezbędne jest jednak aktywne zaangażowanie naszego rządu. Polski przemysł potrzebuje gospodarza transformacji, który weźmie odpowiedzialność za utrzymanie konkurencyjności całego sektora. Bez własnych inicjatyw nie wykorzystamy efektywnie funduszy unijnych, nie uruchomimy krajowego finansowania i nie zachęcimy polskich przedsiębiorstw do inwestycji w technologie przyszłości i rozwoju nowych kompetencji pracowników - podkreśla Paweł Wiejski, starszy analityk ds. Polityk publicznych z Instytutu Reform.

Właśnie dlatego – w przeddzień publikacji kolejnego pakietu unijnych propozycji w ramach Clean Industrial Deal – polski przemysł przekazuje Ministrowi Andrzejowi Domańskiemu apel o podjęcie równoległych działań na poziomie krajowym.

Ministerstwo Finansów i Gospodarki to kluczowy aktor w transformacji polskiego przemysłu. Transformacja tego sektora będzie ogromnym wyzwaniem, dlatego apelujemy o stworzenie krajowego programu wsparcia dekarbonizacji przemysłu, wykorzystującego - m.in - środki z EU ETS i fundusze unijne, zgodnie z nowymi zasadami pomocy publicznej (CISAF). Tylko w ten sposób poszczególne sektory będą mogły liczyć na adekwatne wsparcie w dążeniu do neutralności klimatycznej oraz uzyskaniu przewagi konkurencyjnej – tłumaczy Dariusz Dybka, główny doradca Business & Science Poland (BSP).

Wśród kluczowych postulatów Paktu znalazły się m.in:
• opracowanie kompleksowej strategii przemysłowej,
• efektywne finansowanie dekarbonizacji ze środków krajowych i unijnych,
• wdrożenie regulacji obniżających koszty energii i wspierających inwestycje,
• finansowanie infrastruktury i innowacji,
• prowadzenie stałego dialogu rządu z przemysłem.

Transformacja przemysłu to warunek utrzymania konkurencyjności Polski oraz wzmocnienia bezpieczeństwa kraju. Biznes prywatny robi wiele, aby zmodernizować zakłady energochłonne, produkować efektywniej i emitować mniej CO2. To jednak wymaga ogromnych inwestycji – w sytuacji, gdy jednocześnie tracimy konkurencyjność ze względu na regulacje takie jak ETS. Dlatego potrzebujemy wsparcia – nie tylko ze strony Brukseli, ale też od polskiego Rządu – w tym przeznaczenia realnych środków na inwestycje w modernizację przemysłu. Potrzebujemy szybkich decyzji, stabilnych ram finansowania oraz planu transformacji przemysłu wraz ze stosownymi regulacjami. Polska może stać się liderem czystej reindustrializacji – jeśli już teraz podejmiemy wspólne działania – wskazuje Piotr Szlagowski-Budacz, dyrektor strategii w Qemetica (dawny Ciech).

Sygnatariusze Paktu deklarują gotowość do współpracy z rządem w budowaniu nowoczesnej, innowacyjnej i niskoemisyjnej gospodarki.

Polski przemysł stoi dziś przed koniecznością ogromnych inwestycji modernizacyjnych, a jednocześnie zmaga się z rosnącymi kosztami działalności i ostrą konkurencją na rynkach międzynarodowych. Chcemy aktywnie współtworzyć rozwiązania, które zapewnią firmom przewidywalne otoczenie regulacyjne, dostęp do finansowania transformacji i tańszej energii. Polski biznes daje nam czytelny sygnał, że bez stabilnych zasad i spójnej strategii trudno będzie utrzymać konkurencyjność polskiej gospodarki – dodaje Jakub Bińkowski, członek zarządu Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.

Inicjatorami Paktu są: Business Science Poland, Instytut Reform, Konfederacja Lewiatan oraz Qemetica.

Pod apelem podpisały się:

• Climate-KIC Poland
• Fundacja Wind Industry Hub
• Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska (IGEOS)
• PIRE Polska Izba Rozwoju Elektromobilności
• Polska Izba Gospodarcza Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej
• Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC)
• Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego
• Polski Związek Przemysłu Kosmetycznego
• Polski Związek Przetwórców Tworzyw Sztucznych
• Polskie Stowarzyszenie Aluminium
• Polskie Stowarzyszenie Fotowoltaiki i Magazynowania Energii
• Polskie Stowarzyszenie Magazynowania Energii
• Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności
• Port PC Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła
• PSEW Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej
• Re-Source Poland Hub
• Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej i Magazynowania Energii
• Stowarzyszenie CCUS Poland
• Stowarzyszenie Fala Renowacji
• Stowarzyszenie Papierników Polskich
• Stowarzyszenie Producentów Cementu
• Stowarzyszenie Przemysłu Wapienniczego
• Stowarzyszenie Stal Nierdzewna
• Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa
• Związek Producentów Paliw z Odpadów i Biomasy
• Związek Przedsiębiorców i Pracodawców

Pełna treść Paktu znajduje się poniżej. Do Paktu można dołączyć poprzez formularz na dedykowanej stronie.